Ο Οδοντωτüς σιδηρüδρομος Διακοπτοý -Καλαβρýτων κÜτω απü την σκιÜ του Χελμοý !
"Τα ΚαλÜβρυτα και η ευρýτερη περιοχÞ αποτελοýν τουριστικü θÝρετρο για üλες τις εποχÝς του χρüνου" Τüπος με ιστορßα και απαρÜμιλλες φυσικÝς ομορφιÝς, προσελκýει επισκÝπτες καθ’ üλη τη διÜρκεια του Ýτους.ΧιλιÜδες χρüνια, ο Βουραúκüς ποταμüς ξεκινÜει το ταξßδι του απü ΚαλÜβρυτα, διατρÝχει το ομþνυμο φαρÜγγι και καταλÞγει στο Διακοπτü, στις ακτÝς του Κορινθιακοý κüλπου.
Πριν απü 120 περßπου χρüνια, ο οδοντωτüς σιδηρüδρομος Διακοπτοý-Καλαβρýτων, ξεκινþντας απü την παραλιακÞ πüλη του Διακοπτοý και παρÜλληλα με τα χνÜρια του ποταμοý, Ýφτιαξε γÝφυρες, τρýπησε σÞραγγες, Ýριξε "δüντια" και κατÜφερε να σκαρφαλþσει μÝχρι τα ΚαλÜβρυτα.
Απü τüτε και μÝχρι σÞμερα, ο Βουραúκüς ποταμüς και ο Οδοντωτüς πορεýονται μαζß. Το τραινÜκι ενσωματþθηκε τüσο καλÜ στο φυσικü περιβÜλλον, που μοιÜζει σαν να Þταν πÜντα εκεß. Ο τρüπος της κατασκευÞς του δεν επιβÜρυνε το οικοσýστημα του φαραγγιοý. Με το ξýλο και την πÝτρα της περιοχÞς, οι τεχνικοß Ýκαναν για χÜρη του τραßνου Ýργα που νομßζεις üτι τα Ýφτιαξε η φýση απü μüνη της.
Οδοντωτüς δεν εßναι απλþς το "τραινÜκι".
Το φαρÜγγι του Βουραúκοý και ο οδοντωτüς σιδηρüδρομος Διακοπτοý-Καλαβρýτων εßναι μια μοναδικÞ ατραξιüν της ΕλλÜδος.
Μια περιοχÞ üπου αφθονοýν πüλεις, χωριÜ, με φιλüξενους κατοßκους, με μοναδικÞ φýση και με το Üρωμα της ελληνικÞς καθημερινüτητας. Για να γραφτεß η ιστορßα αυτοý του τüπου, χρειÜζονται τüμοι ολüκληροι. Την αληθινÞ γεýση üμως θα την δþσει το ταξßδι με το τραινÜκι! Ο Οδοντωτüς ξεκινÜ απü τον σιδηροδρομικü σταθμü του Διακοπτοý και ακολουθεß το φαρÜγγι του Βουραúκοý. ΜετÜ απü απüσταση 22.350 μÝτρων μÝσα σε 60 λεπτÜ, καταλÞγει στην πüλη των Καλαβρýτων, στα 750 μÝτρα απü την επιφÜνεια της θÜλασσας.
Τα Ýργα κατασκευÞς του δικτýου Üρχισαν το 1889 και τα εγκαßνια Ýγιναν στις 10 Μαρτßου του 1896.
Απü τüτε και μÝχρι σÞμερα ο Οδοντωτüς ταξιδεýει καθημερινÜ, üλες τις εποχÝς του χρüνου, üτι καιρü κι αν κÜνει. Εýρος γραμμÞς: 0,75 μÝτρα, η ιδιαιτερüτητα αυτÞ εßναι που κÜνει τον Οδοντωτü να εßναι ο στενüτερος στον κüσμο.
120 ×ÑÏÍÉÁ ÏÄÏÍÔÙÔÏÓ ÓÉÄÇÑÏÄÑÏÌÏÓ
ΜÞκος δικτýου: 22.350 μÝτρα.
Σýνολο οδοντωτþν τμημÜτων: 3.400 μÝτρα.
ΜÝγιστη κλßση στα τμÞματα με απλÞ πρüσφυση:33 ο/οο.
ΜÝγιστη κλßση στα τμÞματα με οδüντωση: 175 ο/οο.
Πριν απü 120 χρüνια περßπου,η ΕλλÜδα Þταν πολý μικρüτερη κι αδýναμη.Ο Χαρßλαος Τρικοýπης, πρωθυπουργüς τüτε της ΕλλÜδος, θÝλησε να δημιουργÞσει τοπικÜ σιδηροδρομικÜ δßκτυα, με αφετηρßα κÜποια σημεßα δßπλα στο κυρßως σιδηροδρομικü δßκτυο και με πλÜτος γραμμÞς 75 εκατοστÜ.
Ο Τρικοýπης προωθοýσε τις γραμμÝς μικροý εýρους γιατß Ýβλεπε üτι το "μικρü" τραßνο Ýχει μεγαλýτερη ευελιξßα, αληθινü προσüν για μια ορεινÞ χþρα αλλÜ Þταν και οικονομικüτερο στην κατασκευÞ του. ¸τσι, τον ΜÜρτιο του 1889 η κυβÝρνηση του αποφασßζει την κατασκευÞ της γραμμÞς απü το Διακοπτü-στα ΚαλÜβρυτα.
Η μελÝτη ανατßθεται σε ΓÜλλους επιστÞμονες. Τα στοιχεßα της αποκαλýπτουν üτι το κüστος της κατασκευÞς θα Ýφτανε το 1.000.000 δραχμÝς, ενþ για αμαξωτü δρüμο θα ξεπερνοýσε το 1.100.000. Ακüμη, üτι το κüστος για κÜθε μετακινοýμενο Üτομο και κÜθε τüνο εμπορευμÜτων θα πλησßαζε στην περßπτωση του τραßνου τις 2,30 δραχμÝς, ενþ οδικþς η μετακßνηση του επιβÜτη θα Ýφτανε τις 5 δραχμÝς και των εμπορευμÜτων τις 15 δραχμÝς για κÜθε τüνο. ΚαταλÞγει στο συμπÝρασμα üτι ο χρüνος τον οποßο θα απαιτοýσε η κατασκευÞ σιδηροδρομικοý δικτýου Þταν οι δÝκα μÞνες.
Η σýμβαση της κατασκευÞς του δικτýου του Οδοντωτοý και της εκμετÜλλευσης του για 92 χρüνια υπογρÜφεται με τους "Σιδηρüδρομους-Πειραιþς-Αθηνþν-ΠελοποννÞσου" (ΣΠΑΠ) και το ελληνικü δημüσιο. ¸να χρüνο μετÜ την υπογραφÞ της πρþτης σýμβασης, αποφασßζει να κατασκευαστεß το τμÞμα ΚαλÜβρυτα μÝχρι Τρßπολη, με μÞκος 90χλμ. και κüστος 3.900.000 δραχμÝς.
Στο μεταξý η κατασκευÞ του τμÞματος απü το Διακοπτü ως τα ΚαλÜβρυτα ανατßθεται στον ΓÜλλο εργολÜβο Ατüν. Πολλοß τον διαδÝχονται, το προβλεπüμενο δεκÜμηνο γßνεται 5ετßα, και το Ýνα 1.000.000 δραχμÝς διογκþνεται σε 3.500.000 δραχμÝς. ΑυτÝς οι υπερβÜσεις θα γßνουν η αιτßα για μην πραγματοποιηθεß ποτÝ η συνÝχεια της γραμμÞς μÝχρι την Τρßπολη!
Στο σημεßο αυτü αξßζει να αναφÝρουμε üτι οι ΓÜλλοι τεχνικοß εßχαν προτεßνει εξαρχÞς την ηλεκτροκßνηση της γραμμÞς με παραγωγÞ ηλεκτρικÞς ενÝργειας απü φρÜγματα που θα μποροýσαν να κατασκευÜσουν μεταξý 3ου και 15ου χιλιομÝτρου, εκμεταλλευüμενοι τους αλλεπÜλληλους καταρρÜκτες που δημιουργεß η ροÞ του ποταμοý. Εκτüς απü τη μελÝτη και τον σχεδιασμü του δικτýου που οφεßλεται σε ΓÜλλους τεχνικοýς, στο Ýργο εργÜστηκαν πολλοß Ιταλοß εργÜτες που εßχαν την εμπειρßα των ορεινþν σιδηροδρüμων των ¢λπεων. Λüγω του δυσπρüσιτου εδÜφους και των φτωχþν τεχνικþν μÝσων της εποχÞς το üλο εγχεßρημα αποδεικνýεται πολý πιο δýσκολο απ' üτι υπολüγιζαν οι σχεδιαστÝς. Παρ' üλα αυτÜ, το Ýργο θεωρεßται κατασκευαστικüς Üθλος, ακüμη και με τα σημερινÜ δεδομÝνα.
Click photos to enlarge
Τα τραßνα του Οδοντωτοý και ο τρüπος κινησÞς τους.
Ο Οδοντωτüς χρησιμοποιοýσε μÝχρι σÞμερα Ýξι αυτοκινητÜμαξες σαν της εικüνας, σχεδιασμÝνες και κατασκευασμÝνες ειδικÜ για τον ελληνικü οδοντωτü σιδηρüδρομο και προσαρμοσμÝνες στο περιβÜλλον του δικτýου (στις κλßσεις, τις καμπýλες της γραμμÞς, το ýψος των σηρÜγγων, την αντοχÞ των γεφυρþν και των σιδηροτροχιþν). Τα τραßνα εßναι γαλλικÞς κατασκευÞς:
τα πρþτα τρßα (παραλαβÞς 1957)
του οßκου "BILLARD",
και τα επüμενα τρßα (παραλαβÞς 1967) του οßκου "DECAUVILLE".
Εßναι σχεδüν Üγνωστο σε üλους πως οι αυτοκινητÜμαξες εßναι ηλεκτροκßνητες. Η απαραßτητη ηλεκτρικÞ ενεργεßα παρÜγεται προς το παρüν απü ηλεκτροπαραγωγü ζεýγος που βρßσκεται στο μεσαßο üχημα, αλλÜ αν ηλεκτροδοτηθεß η γραμμÞ, το üχημα αυτü δεν θα χρειÜζεται πια.
Το (Ν 1) üχημα (που βρßσκεται πÜντα προς την κατεýθυνση του Διακοπτοý Ýχει 4 Üξονες και απüβαρο 11 τüνων, και ονομÜζεται κινητÞριο γιατß σ' αυτü βρßσκονται οι ηλεκτροκινητÞρες και οι κινητÞριοι τροχοß, απλοß και οδοντωτοß.
Το (Ν 2) üχημα, αποστολÞ του εßναι η παραγωγÞ ενÝργειας, γι αυτü ονομÜζεται '¼χημα ΠαραγωγÞς Ενεργεßας (ΟΠΕ). Ο κινητÞρας του στον τýπο "BILLARD' Ýχει ισχý 350 ßππων στις 1.500 στροφÝς το λεπτü, ενþ στον τýπο "DECAUVILLE" Ýχει 500 ßππους στις 1.500 στροφÝς το λεπτü. Το ηλεκτρικü ρεýμα που παρÜγει το ΟΠΕ διοχετεýεται στο κινητÞριο üχημα που κατÜ την Üνοδο στα ΚαλÜβρυτα ακολουθεß σπρþχνοντας. Το ΟΠΕ Ýχει βÜρος 7 τüνων.
Το (Ν 3) üχημα βρßσκεται πÜντα στην κατεýθυνση των Καλαβρýτων και λÝγεται κατευθυντÞριο, λüγω του χειριστηρßου του. Ζυγßζει 7 τüνους και Ýχει 4 Üξονες. ¸χει Ýνα οδοντωτü τροχü, αλλÜ τον χρησιμοποιεß μüνο για τροχοπÝδηση.
Τα τραßνα ταξιδεýουν πÜντα με το κινητÞριο üχημα προς την κατωφÝρεια και Ýχουν τρßα χειριστÞρια για την οδÞγηση: απü Ýνα σε κÜθε Üκρη του κινητηρßου οχÞματος και Ýνα στο κατευθυντÞριο üχημα. Οι καθÞμενοι επιβÜτες εßναι 81 και στις δýο θÝσεις (Α' και Β'), αλλÜ συνολικÜ η αμαξοστοιχßα μπορεß να διακινÞσει 100 περßπου Üτομα. ΥπÜρχει επßσης και μια αποτελεσματικÞ σκευοφüρος. Η ταχýτητα στη συμβατικÞ χÜραξη φτÜνει τα 40 χλμ. την þρα και στην οδοντωτÞ τα 12, ενþ η μÝγιστη κλßση σε ορισμÝνα σημεßα αγγßζει το 17,5%.
¸ργα ανακαινßσεως Οδοντωτοý
Στις 19-5-2003 ξεκßνησαν οι εργασßες ανακαßνισης της γραμμÞς του οδοντωτοý Διακοπτοý-Καλαβρýτων,οι οποßες αναμÝνονται να ολοκληρωθοýν εντüς του 2009. Το κüστος του Ýργου ανÝρχεται σε 37 εκατ. Ευρþ.
Τα Ýργα ανακαßνισης της υφιστÜμενης υποδομÞς αφοροýν την κατασκευÞ νÝας επιδομÞς (νÝοι συρμοß, νÝες σιδηροτροχιÝς, νÝοι στρωτÞρες και σκýρο). ΠαρÜλληλα γßνεται και εκτεταμÝνη συντÞρηση των μεταλλικþν γεφυρþν.
ΕπιπλÝον, Þδη δρομολογÞθηκαν οι νÝοι συρμοß του οδοντωτοý (της ελβετικÞς εταιρßας STADLER),οι οποßοι αντικαταστοýν τους υπÜρχοντες που λειτουργοýν για περισσüτερα απü σαρÜντα χρüνια.
«Σας περιμÝνουμε λοιπüν να σας φιλοξενÞσουμε, να σας εξυπηρετÞσουμε, þστε να θυμÜστε με χαρÜ και νοσταλγßα το περασμÜ σας απü τον τüπο μας»
ΧÜρτης περιοχÞς Διακοπτοý - Καλαβρýτων
Στον χÜρτη αριστερÜ, μπορεßτε να δεßτε τις χιλιομετρικÝς αποστÜσεις απü την Ν.Ε. Οδü Κορßνθου - Πατρþν (κüμβος Ποýντας 159 χλμ.). Ακüμη μπορεßτε να δεßτε την διαδρομÞ που διανýει ο Οδοντωτüς και το Ευρωπαúκü Ορειβατικü μονοπÜτι Ε4 στο ΦαρÜγγι του Βουρα’ι’κοý Ποταμοý. Σας κÜνουμε γνωστü üτι η υψομετρικÞ διαφορÜ Διακοπτοý - Καλαβρýτων εßναι της τÜξεως των 750μ. Ο Χρüνος που χρειÜζεται κÜποιος πεζοπüρος για να διασχßσει την διαδρομÞ στο ΦαρÜγγι του Βουρα’ι’κοý απü ΚαλÜβρυτα Ýως το Διακοπτü εßναι 6þρες. Ενþ το αντßθετο εßναι 8þρες.
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΠÜντα ενημερþνουμε τους αρμüδιους του Ο.Σ.Ε. για την πρüθεση της ομÜδα μας να διασχßσει το ΦαρÜγγι, þστε να μην υπÜρχει πρüβλημα στα Τοýνελ και στις ΓÝφυρες του Οδοντωτοý.
Ελπßζουμε να σας διευκολýναμε, ευχαριστοýμε για το χρüνο σας.
